از بهار ناز تا حال منو عوض کنید؛ روایتی موسیقایی از نوروز 1396 خورشیدی

اختصاصی موسیقی 2002/ از «بهار ناز» تا «حال منو عوض کنید»؛

روایتی موسیقایی از نوروز  1396 خورشیدی

موسیقی 2002 – علیرضا بهمیاری: نوروز 1396 خورشیدی با حال و هوایی موسیقایی به پایان رسید و اکنون می توان با تأمل به آن نگریست؛ ویژه برنامه های تحویل سال صدا و سیما، تیتراژهای تلویزیونی و همچنین تک آثار منتشر شده، همگی ماحصل نوروز بودند.

به گزارش موسیقی 2002، امسال نیز مانند سالیان اخیر قطعات موسیقی متنوعی به شکل رسمی و غیررسمی به مناسبت یا به بهانۀ نوروز منتشر شدند. بیشتر این آثار همان طور که انتظار می رفت ضعیف و بی ارزش بودند و اغلب نیز اگر مضمون سال نو و بهار را داشتند باز به سمت محتوای تکراری من و تویی متمایل بودند.

در ادامه ابتدا نگاهی موسیقایی به ویژه برنامه های تحویل سال سیما خواهیم داشت، سپس به تیتراژهای باکلام تلویزیونی اشاره می کنیم، آنگاه به تک قطعات مستقلی که با موضوع نوروز، سال نو و فصل بهار به تازگی منتشر شده اند می پردازیم و در پایان تأملی بر همۀ این آثار داریم.

***

گزارش موسیقایی از ویژه برنامه های تحویل سال 1396 سیما؛

از «بهار ناز» تا «بفرمائید بهار»

شبکه یک: «بوی عیدی»

تیتراژ آغازین ویژه برنامۀ «بوی عیدی» با عنوانی همنام برنامه به همراه موزیک ویدئویی با اجرا و حضور «بابک جهانبخش» پخش شد. همچنین «مهدی یغمایی» در پخش زنده به اجرای برنامه پرداخت. مجریان این ویژه برنامه نیما کرمی و مژده لواسانی بودند.

***

شبکه دو: «بهار اینجاست»

تیتراژ ویژه برنامۀ «بهار اینجاست» که با اجرای پژمان بازغی به روی آنتن رفت، را «کامران تفتی» - بازیگری که یک آلبوم منتشر شده نیز در کارنامه اش دارد - اجرا کرد. پخش نماهنگی با صدا و حضور «رضا رویگری» - بازیگری که خوانندگی هم می کند - دیگر بخش این ویژه برنامه بود. در ضمن هر دو شخص در پخش زنده به گفتگو با مجری برنامه پرداختند. اجرای قطعات زندۀ موسیقی سنتی با صدای «حجّت اشرف زاده» و پخش نماهنگ «پرسون پرسون» با حضور این خواننده و همچنین اجرای «چنگیز حبیبیان» دیگر بخش های موسیقایی بهار اینجاست بود.

***

شبکه سه: «سه ستاره»

ویژه برنامۀ «سه ستاره» با اجرای احسان علی خانی توجّه زیادی به موسیقی داشت و در این راستا «امیر تاجیک»، «رضا یزدانی»، «حجّت اشرف زاده»، «علی لهراسبی»، «محمّد علی زاده»، «مهدی یرّاحی»، «مهدی یغمایی»، «سینا شعبانخانی»، «سینا حجازی»، «امید حاجیلی» و «امید نعمتی» خوانندگانی بودند که اجراهایی به شکل لب خوانی (پلک بک) از قبل ضبط شده با حضور آنها پخش شد.

بیشتر این خوانندگان به سبب انتخاب تیتراژ اجرا شدۀ آنها در طیّ سال 95 گزینش شده بودند که در نهایت مخاطبان برنامه محمّد علی زاده را به عنوان خوانندۀ برتر تیتراژها انتخاب کردند که وی به همراه مادرش در یکی از ویژه برنامه های سه ستاره حضور یافت.

در پخش زندۀ ویژه برنامه سال تحویل سه ستاره، اعضای «گروه هفت» (سِوِن) و «علی زند وکیلی» نیز به اجرای برنامه پرداختند که در این میان اجرای زند وکیلی به شکل زنده بود.

در بین قطعات اجرا شده فقط دو اثر امیر تاجیک و تک اثر امید حاجیلی با همراهی صدای ناصر عبداللهی جزء قطعات شاد و پرتحرک متناسب با حال و هوای تحویل سال بودند و دیگر قطعات مناسبتی با این لحظات نداشتند.

***

شبکه چهار: «بفرمائید بهار»

در ویژه برنامۀ «بفرمائید بهار» با اجرای محمّد صالح علاء اجرایی از خوانندگانی نظیر «عثمان خداپرست»، «محمّد منتشری» و ... پخش گردید.

***

شبکه پنج: «نوبهار»

ویژه برنامۀ «نو بهار» به شکل کاملاً تولیدی به روی آنتن رفت و بینندگان در آن شاهد اجرای لب خوانی «حامد همایون» بودند.

***

شبکه جام جم و شما: «عید شما مبارک»

ویژه برنامۀ «عید شما مبارک» به شکل مشترک از شبکه های جام جم و شما با اجرای محمّدرضا حسینیان، مسعود روشن پژوه، داریوش کاردان و خانم حسینی از تهران و سمنان پخش شد.

«علیرضا افتخاری»، «محمّد حشمتی»، «سهراب پاکزاد»، «عرفان شرقی» و «بابک رادمنش» در استدیوی تهران به صورت زنده حاضر شدند ولی اجراهای آنان به شکل لب خوانی بود. البتّه افتخاری مهمان لحظه های تحویل سال بود و اجرای زنده ای نیز داشت. حضور «فیروز برنجان» (بابک رادمنش)، که حدود 30 سال در خارج از کشور و در فضای موسیقی لس آنجلسی فعالیّت داشته، برای اوّلین بار در تلویزیون آن هم با نام هنری اش از جمله بخش های جالب این ویژه برنامه محسوب می شد.

«محمود جهان»، «فریدون آسرایی» و «مجید اخشابی» نیز از سمنان به شکل لب خوانی به اجرای آثار خود پرداختند. همچنین پخش نماهنگی با حضور «حسام الدین سراج» و اجرای زندۀ گروه موسیقی محلی از بوشهر، جزء دیگربخش های موسیقایی ویژه برنامۀ عید شما مبارک محسوب می شد.

***

شبکه آی فیلم

«امیر تاجیک» تنها خوانندۀ ویژه برنامۀ شبکه آی فیلم بود که به صورت ضبط شده با اجرای داریوش کاردان به روی آنتن رفت.

***

شبکه فارس: «بهار ناز»

«بهار ناز» عنوان ویژه برنامۀ شبکه فارس با مجری گری محسن آزادی شاهد اجرای خوانندگان این استان شامل «حسن صفری»، «حسین میری» و «حامد فقیهی» از استدیوی برنامه در شیراز و «نوید نیک کار» از تخت جمشید بود.

حسین میری و حامد فقیهی با دو ساز گیتار و کاخن آثار خود را اجرا کردند که در این میان اجرای سه قطعۀ زنده توسط حسین میری که با تسلط ویژۀ این خواننده نیز همراه گردید جزء بهترین بخش های موسیقایی ویژه برنامه های تحویل سال بود. این خواننده همچنین یک قطعه را به صورت لب خوانی اجرا کرد.

در مجموع بهار ناز به لحاظ موسیقایی بهترین ویژه برنامه در میان همۀ شبکه های استانی محسوب می شد و به تهیّه کنندگان ویژه برنامه های تحویل سال های آیندۀ شبکه های سراسری پیشنهاد می شود اگر به دنبال خواننده ای کاملاً مسلط و متبحر پاپ با اجرای قطعات شاد، پرطراوت و البتّه متفاوت در اجرای زنده هستند حسین میری گزینۀ بسیار مناسبی است. در حالی که اکثر خوانندگان مشهور و باسابقۀ پاپ نیز از اجرای زنده در تلویزیون هراس دارند این خواننده به راحتی این کار را به نحو احسن انجام می دهد.

***

شبکه اصفهان

شبکه اصفهان شاهد حضور خوانندگانی نظیر«رحیم شهریاری»، «محمّد فکّار»، «محسن میرزازاده» و ... در ویژه برنامۀ تحویل سال خود بود.

***

تیتراژهای باکلام تلویزیونی؛

از «سروناز» تا «بوی عیدی»

مجموعۀ «علی البدل»؛ خواننده: حجّت اشرف زاده، موسیقی: آریا عظیمی نژاد، ترانه: اهورا ایمان، شبکه یک سیما

ترانه ای ضعیف، ملودی و تنظیمی متوسط با حال و هوای موسیقی سیستان و بلوچستان در سریالی ضبط شده در روستاهای همدان و اجرایی ضعیف از خواننده، ارکان تیتراژ علی البدل را تشکیل می دهند. در بخشی از این قطعه در ملودی و کلام، مشخص است که عوامل تحت تأثیر آثار حامد همایون بوده اند.

***

ویژه برنامۀ «بوی عیدی»؛ قطعه (بوی عیدی)، خواننده و ملودی: بابک جهانبخش، ترانه: مهدی ایوبی، تنظیم: رضا تاجبخش، کارگردان موزیک ویدئو: وحید امینی، شبکه یک سیما

ترانه ای قابل قبول و مرتبط با سال نو و دارای حال و هوایی عاشقانه، ملودیی شبه والس، تنظیمی با محوریّت بوزوکی که در برخی بخشها لحن آذری پیدا می کند، اجرای قابل قبول خواننده. در مجموع اثر درخور اعتنایی محسوب می شود. موزیک ویدئو ساده ولی مناسب است.

***

مجموعه «مرز خوشبختی»؛ قطعه (خوشبختی)، خواننده: علی لهراسبی، ترانه و ملودی: آرش عدل پرور، تنظیم: مسعود جهانی، شبکه دو سیما

ترانۀ من و تویی بسیار نازل با ملودی و تنظیم ترنس ضعیف و اجرای ضعیف خواننده که با فیلترهایی که روی صدای وی قرار  گرفته آن را نامفهوم تر ساخته است. در ضمن تنظیم کنندۀ پیش از این تنظیمی مشابه برای قطعه ای با عنوان «تیمار» با صدای امیر تتلو منتشر کرده و در واقع تنظیم نیز تکراری است. خوانندۀ این اثر از همکاری با چهره هایی نظیر «محمّد رضا چراغعلی» و «بهروز صفاریان» اکنون به «ساسی مانکن» و «آرش ای پی» رسیده که حاکی از سقوط جالب توجّه وی است. در ضمن درج نام شخصی غیرمجاز – با ترفند استفاده از نام واقعی اش -  در عنوان بندی مجموعۀ رسانۀ ملّی نیز پرسش برانگیز است.

***

ویژه برنامه «بهار اینجاست»؛ قطعه (بهار اینجاست)، خواننده: کامران تفتی، ملودی: مهرداد نصرتی، تنظیم: رامین عبداللهی، ترانه: حسین غیاثی، شبکه دو سیما

اثری با ریتم شش هشتم که به هیچ وجه تناسبی با صدای خواننده ندارد. در مجموع قطعه ضعیف ارزیابی می شود.

***

برنامه «سفر ایمن»، قطعه (سفر ایمن)؛ خواننده، ملودی و تنظیم: وحید اختری، ترانه: امیر پیرنهان، شبکه دو

***

مجموعه «دیوار به دیوار»؛ تیتراژ آغاز؛ قطعه (دیوار به دیوار)؛ خواننده: میلاد درخشانی، ملودی و تنظیم: امید محرم زاده، شاعر: مولانا، شبکه سه سیما

ضعف در ملودی و برداشت اشتباه از شعر موجب تلفیق نادرست شعر و ملودی شده و تنظیم نیز کاملاً ضعیف است.

***

مجموعه «دیوار به دیوار»؛ تیتراژ پایان؛ قطعه (دیوار به دیوار)؛ خواننده: مهرداد یکتا، ملودی و تنظیم: امید محرم زاده، شاعر: محمّدرضا یار، شبکه سه سیما

عوامل این اثر کاملاً تحت تأثیر آثار حامد همایون بوده اند (نوع ملودی و تنظیم و کلام که در برخی قسمتها بحرطویل می شود و خوانش خواننده، مؤید این امر است.) قطعه ای با ریتم شش هشتم الکترونیک که در مجموع اثری ضعیف قلمداد می شود.

***

مسابقه «زمانی برای خندیدن»؛ قطعه (عید امسال)؛ خواننده، ترانه و ملودی: حامد محضرنیا، تنظیم: کامران میرزایی، شبکه سه

***

برنامه «بهترین شو»؛ قطعه (بهترین شو)؛ خواننده: شهرام نیک یار، ترانه: حسین خلجی، تنظیم: مسعود افجه ای، شبکه دو

***

برنامه «نوروز فوتبالی»؛ قطعه (روزای خوب)؛ خواننده، ترانه و ملودی: حامد محضرنیا، تنظیم: داوود محمدی، شبکه ورزش

هر سه اثر فوق ضعیف ارزیابی می شوند.

***

برنامه «سروناز»؛ قطعه (سروناز)؛ خواننده، ملودی و تنظیم: حامد فقیهی، ترانه: مرتضی دانش، کارگردان موزیک ویدئو: صدف توکل و میلاد راز، شبکه فارس

اثری نسبتاً متوسط. مشخص نیست اصرار خواننده بر اجرای آکاپلای آثار چیست. اگرچه در این قطعه از چند ساز زنده نیز استفاده شده ولی حال و هوا همچنان بر مدار گفته شده است.

***

پی نوشت: تیتراژهایی که در بالا مورد ارزیابی قرار نگرفته اند در محموع قطعات درخور اعتنایی نیستند.

***

قطعات مستقل منتشر شده؛

از «بهار خانوم» تا «حال منو عوض کنید»

«حال منو عوض کنید»؛ خواننده: فریدون آسرایی، ملودی: بهنام کریمی، تنظیم: امیرحسین اکبرشاهی، ترانه: قاسم صرّافان، کارگردان: وحید امینی، تهیّه کننده: مرکز بسیج صدا و سیما

ترانه ای مناسب، ملودی نیز در سطح مقبولی است. تنظیم در فضای آرام الکترونیک با همراهی گیتار آکوستیک و اجرای درخوری از خواننده همراه می باشد. این قطعۀ ملایم و نسبتاً محزون با موضوع شهدای گمنام، پیوند شایسته ای با سال نو ایجاد کرده و در مجموع بهترین اثر موسیقایی نوروز 96 به حساب می آید. موزیک ویدئو بدون حضور خواننده تولید شده و اثری متوسط می باشد.

***

«35»؛ خواننده: رضا صادقی، ملودی: بهنام کریمی، تنظیم: امیرحسین اکبرشاهی، کارگران: حسین و محمّد بوشهری، تهیّه کننده: مرکز بسیج صدا و سیما

اثری محزون و ملایم با موضوع چشم انتظاری مادران شهدای گمنام در پیوند با تحویل سال نو. فضای الکترونیک تنظیم با سه تار و ویولن پیونده خورده است. در مجموع اثری معمولی است.

***

«بهار خانوم»؛ خواننده: قاسم افشار، ترانه: احسان افشاری، ملودی: علی نیک پی، تنظیم: ایمان تیموریان

قطعه ای با ریتم بندری نسبتاً ملایم الکترونیک. کلام مرتبط با سال نو و در برخی قسمتها عاشقانه می شود. این اثر توآمان شاد و محزون(!) در مجموع در خوراعتناست.

***

«بهار دلکش»؛ خواننده: وحید تاج، ملودی: درویش خان، تنظیم: پویا سرایی

***

«فصل عشق»؛ خواننده: فریدون آسرایی، ترانه: بابک سلیم ساسانی، ملودی و تنظیم: بهنام کریمی

اثری ملایم در ردۀ کیفی متوسط که بر اساس دعای تحویل سال سروده و اجرا شده است.

***

«دعای تحویل سال نو»؛ خواننده: مهدی یغمایی، موسیقی: بهنام کریمی

***

«سین سلام»؛ خواننده و ملودی: مجید اخشابی، کلام: حسین غیاثی، تنظیم: حسین طاهری

اثری ضعیف.

***

«امسال سال ماست»؛ خواننده: اشکان خطیبی، کلام: حسین غیاثی، ملودی: اشکان خطیبی و امیر عظیمی، تنظیم: امیر عظیمی

***

«31 اسفند»؛ خواننده و ملودی: مسعود امامی، ترانه: علی بحرینی، تنظیم: امید سلیمانی

اثری محزون که سال نو را با محوریّت از دست رفتگان سال روایت می کند. در مجموع قطعه ای متوسط است.

***

«تو که عید منی»؛ خواننده و ملودی: بنیامین بهادری، کلام: فرید احمدی، تنظیم: پویان اعتصامی

اثری در فضای شاد که حرفی برای گفتن ندارد.

***

«یه عید دیگه»؛ خواننده: علیرضا قاضی، کلام: ایرج قنبری، ملودی و تنظیم: نیما جاویدی

اثری ضعیف در ارکان مختلف که به نظر می رسد جزء تولیدات صدا و سیماست.

***

«بهار»؛ خواننده: وحید تاج: شعر و موسیقی: محمد مهدی باطنی

***

دو قطعۀ غیرنوروزی که در آستانۀ نوروز منتشر شدند

«نگار من»؛ خواننده: خشایار اعتمادی، شاعر: شوریده شیرازی، ملودی و تنظیم: حامد برادران

این قطعۀ شاد تناسب چندانی با صدای خواننده ندارد. کلام به شدّت ریتمیک است و اگر ملودی و تنظیم بهتری با آن همراه می شد و خواننده ای با صدای مناسب تر آن را اجرا می کرد به اثری فراگیر مبدّل می شد. در وضعیت کنونی اثری متوسط است. در ضمن انتخاب این شعر عاشقانه که خود دارای موسیقی درونی فراوانی است هوشمندانه می باشد.

***

«من دیوانه»؛ خواننده: احسان خواجه امیری، کلام: روزبه بمانی، ملودی: احسان نی زن، تنظیم: گروه دارکوب

این قطعه به لحاظ کلام ارتباطی با سال نو ندارد. در مجموع اثر شادی است که اگر خواننده ای تواناتر آن را اجرا می کرد در وضعیّت مقبولی قرار می گرفت. ملودی و تنظیم در مجموع شایستۀ اعتناست.

***

تأملات و ملاحظات

1- چرا باید مجموعه ها و برنامه های نوروزی حتماً دارای تیتراژهای باکلام داشته باشند؟ به خصوص که هر سال با آثاری نازل و سخیف نیز مواجه هستیم. آیا دفتر موسیقی و سرود صدا و سیما نظارتی بر این گونه قطعات دارد؟

2- قطعاتی که قرار است در نوروز منتشر شوند باید مرتبط با این ایّام باشند، هم در مضمون و هم در ساختار. بیشتر آثاری که طیّ این سالها می شنویم به بهانۀ نوروز منتشرشده و کاملا بی ربطند و نه به مناسبت آن تولید می شوند. تمایل مضحک ترانه نویس ها به من و تویی نوشتن به هر قیمتی به این موضوع نیز سرایت کرده است و در واقع موضوع و مضمون اصلی در این میان نادیده گرفته می شود.

3- زمان لب خوانی خوانندگان در سیما به سر آمده است. باید در ویژه برنامه های نوروزی خوانندگان اجرای زنده داشته باشند و به تدریج این شیوه به دیگر برنامه های نیز تسرّی یابد تا در این حالت دیگر خیلی از خوانندگان جرأت حضور در قاب تلویزیون را نداشته باشند. اجرای زنده هم برای مخاطبان جذاب تر است و نیز عیار واقعی اجراکنندگان مشخص می شود.

4- باید به خوانندگان پیشکسوت و باسابقه در این ویژه برنامه ها توجّه بیشتری شود و از حضور خوانندگان گمنام و ضعیف و انبوه خوانندگان معمولی همیشه حاضر اجتناب گردد.

5- دفتر موسیقی و سرود صدا سیما باید نظارت جدّی تری بر قطعات پخش شده باید داشته باشد نه اینکه تهیّه کنندگان مجموعه ها و ویژه برنامه ها در تعامل با مدیر شبکه ها سرخود آثار را روی آنتن بفرستند، آثاری که بعضاً فاجعه ای موسیقایی قلمداد می شوند و حتّی گفته می شود فاقد مجوزند.

6- در مطلب فوق و در بررسی تک قطعات تازۀ بهاری، صرفاً به آثارمجازی اشاره کرده ایم که در مضمون مرتبط با سال نو، بهار و نوروز بوده اند.

7- ویژه برنامه های تحویل سال به لحاظ موسیقایی مانند سالیان گذشته بودند و خلاقیت و تنوع عنصر مفقوده به شمار می آید. در بخش تیتراژها و تک قطعات مستقل نیز این امر محسوس است و امیدواریم در آینده اتّفاق های موسیقایی بهتر و جذاب تر رخ دهد. اگرچه در برخی قسمتها به شکل جزئی جرقه هایی از خلاقیّت وجود داشت (مانند اجرای زنده خوانندگان در شبکۀ فارس و یا مضمون قطعات «حال منو عوض کنید» و «35») ولی باید چنین کارهایی گسترده تر و جدّی تر باشد.

8.بهترین قطعات نوروز 1396 به انتخاب موسیقی 2002:

1-«حال منو عوض کنید»: فریدون آسرایی

2-«بهار خانوم»: قاسم افشار

3-«نگار من»: خشایار اعتمادی